anyuta wiazemsky snauwaert

In 2022 is Anyuta Belg geworden. Het medium van het ritueel, van een feest, is Anyuta bijgebleven na de trouwfeest georganiseerd met hun echtgenote Kim Snauwaert en geprsenteerd op TheaterAanZee en — naar aanleiding van hun nieuwe nationaliteit — wil hen een nieuw project voorstellen: BETWEEN US: verBELGingsfeest.

Vorig jaar ben ik Belg geworden. Het proces was een perfecte illustratie voor het woord “anti-climax”: tussen het indienen van de aanvraag en het ophalen van het nieuwe identiteitskaart gebeurde er nauwelijks iets behalve wat verwarrende communicatie met de administratie.

Dat vind ik vanuit verschillende oogpunten jammer:

- Wat bekent dit voor mezelf? Behalve dat mensenrechten en sociale zekerheid meer toegankelijker zijn geworden? Hoe verhoud ik me tot het begrip “Belg”, wat moet ik met de gevoeligheden die uit het geschiedenis ontstaan zijn waar ik nog geen deel van was, wat moet ik met de privileges waartoe ik nu de toegang heb die ik voor 30 jaar niet gehad heb?

- Wat betekent het voor het gemeenschap zelf? Er worden jaarlijks z’n 40.000 mensen Belg. Het lijkt erop dat daar niet veel bij stilgestaan wordt in de maatschappij, dat lijkt me een gemiste kans.

Om op zoek te gaan naar antwoorden op deze vragen, wil ik een rite-de-passage creëren, een moment om te vertragen en met volle aandacht naar het gegeven van het krijgen van nationaliteit te kijken. Een traditionele rite-de-passage heeft drie fases: pre-liminale (afstaan van het ‘oude’ identiteit), liminale (verrichten van een bepaald arbeid of een bepaald test of examen om tot het nieuwe groep te mogen behoren) en post-liminale (waarbij het individu verwelkomt wordt door het ’nieuwe’ gemeenschap). Het laatste fase wordt een feest als het ware, surreëel en oprecht, serieus en luchtig tegelijk.

In tegenstelling tot een huwelijksfeest, is er geen vast format voor een ritueel om Belg te worden. Dat lijkt een gemis: het is net door bewust stil te staan bij belangrijke zaken dat ze betekenis kunnen krijgen. In tijden van veel maatschappelijke uitdagingen, zoals de oorlogen in Oekraïne en in Gaza, vluchtelingencrisis, klimaatcrisis, coronacrisis... lijkt een oprechte reflectie over nationale identiteit een absolute noodzaak.

Uit de beoordeling van de commissie:

Het concept en de makers overstijgen intrinsiek landsgrenzen.

Anyuta heeft 22 jaar in Rusland gewoond. Hen trouwde met Kim om een duurzame gemeenschap op te bouwen. Door hun artistiek parcours heeft Between Us diepe banden gesmeed met sterke partners zowel in Vlaanderen als in Brussel. Ze kunnen ook terugvallen op medewerkers uit verschillende disciplines en landen van herkomst.

Between Us wil een ‘heterotopische’ beleving creëren, een overgangsmoment dat noch publiek noch privaat is. VerBELGingsfeest staat stil bij het verwerven van een nieuwe nationaliteit en de impact op identiteit. Sinds de oorlog in Oekraïne is dit des te meer een maatschappelijk urgent thema.

De keuzes van wie hen omringen doorbreken het klassieke patroon waarin theatermakers vaak zitten. Ook de vormelijke keuze doet dat; met een ritueel lijkt de kunstenaar een nieuwe traditie te willen installeren. De Belgische nationaliteit krijgen is een puur administratieve transactie. De innovatie van de performance bestaat erin dat ze die onbewuste ‘traditie’ ombuigen tot een bewust ritueel.

door Anyuta Wiazemsky Snauwaert coaching Katya Ev, Steven Jolly, Liesbet De Cock external eye Kim Snauwaert co-productie KAAP, BUDA, workspacebrussels met de steun van de Vlaamse Overheid met dank aan De Grote Post

In 2022, Anyuta became Belgian. The medium of the ritual, a celebration, stuck with Anyuta after the wedding party organized with their spouse Kim Snauwaert and presented at TheaterAanZee.

In contrast to a wedding celebration, there is no fixed format for a ritual to become Belgian. That seems like a missed opportunity; it is precisely by consciously reflecting on important matters that they can gain meaning. In times of societal challenges, such as the wars in Ukraine and in Gaza, the refugee crisis, the climate crisis, the COVID-19 pandemic, a sincere reflection on national identity seems like an absolute necessity.